Dziejowe znaki wolności chrześcijaństwa 313 i 1413

Dzieje Kościoła stanowią zawsze i wszędzie najważniejszą część dziej?w ludzkości i bez uwzględnienia tej prawdy niepodobna należycie ocenić ani dostatecznie zrozumieć samej ludzkości. Kości?ł i państwo to dwa pojęcia, kt?re są gł?wnymi podstawami ludzkiego społeczeństwa, może dlatego, że odpowiadają dwom pierwiastkom samego człowieczeństwa: duszy i ciału.Państwo wpływa na pomyślność Kościoła nie tylko pośrednio, ugruntowując spok?j, powszechny dobrobyt, bezpieczeństwo os?b i majątk?w.Takiemu nauczaniu starożytnego pokolenia przodowała zwłaszcza Stolica Apostolska i gdyby nie wysiłki papieży, to świat, po upadku cesarstwa rzymskiego ponownie zanurzyłby się w chaosie. Istotnie Kości?ł jako nauczyciel narod?w znalazł w Polsce pojętnego ucznia. To z jego nauczania wyrosła unia polsko-litewska łącząca dwa r?żniące się pod wieloma względami narody w jedno i to na gruncie chrześcijańskiej wiary. Wspaniałym tego przykładem jest Unia Horodelska.Z ramion Krzyża zabłysła wolność obu narodom, by pod jej skrzydłami dwa zjednoczone narody mogły się swobodnie rozwijać i na wz?r swego wychowawcy Kościoła same stały się heroldami godności wolnego dziecka Bożego w tej części Europy. Ludzie tworzący rzecz horodelską dążyli do wsp?lnego dobra Polski i Litwy, bo tworzyli niezachwiane zasady wskazujące obu narodom po jakich drogach winni stąpać. Zachęcając do uważnej lektury życzyć trzeba Czytelnikom, by B?g wlewał w ich serca i umysł miłość wiekuistej prawdy, jasnej nauki swych kraj?w i całej ludzkości, by odkryli, że tylko miłością wielką, jaką Zbawiciel przyni?sł na ziemię, można w historii wielkich dzieł dokonać.