Antonin Artaud en culturele herbronning

De zoektocht naar de bron van de betekenis, en het geloof in het bestaan van een unitaire, absolute, metafysische kracht, maken Antonin Artaud (1895-1948) tot één van de laatste heroïsche figuren van het literaire modernisme. De verwarring die de twintigste eeuw (en vooral de tweede helft daarvan) zaait in de relatie tussen de dingen en hun metafysische betekenis, bevecht hij dan ook met grote gedrevenheid, onder het motto "retour aux sources". Zijn hele mislukte leven, en het fragmentaire oeuvre dat hier een onderdeel van is, is hier een voortdurende getuigenis van: hij wordt gekweld door een permanente ontoereikendheid van het bewustzijn ten overstaan van het bewustzijn zelf, dat zich spiegelt aan oneindige uitgebreidheid. Artauds oeuvre bestaat uit een heterogene verzameling van literatuur, poëzie, filmscenario"s, radiouitzendingen, tekeningen en schilderijen, essays en theoretische bespiegelingen, brieven, aantekeningen voor theaterprojecten, en talloze andere brokken van ideeën en notities. Meer nog dan literator, theatermaker, antropoloog en cultuurcriticus, is Artaud een doorleefde subversieve solitair in het hart van de culturele scène van het interbellum. Dit maakt hem in zekere zin tientallen malen interessanter juist vanuit het standpunt van de cultuurfilosofie, omdat zijn standpunt niet zozeer zuiver theoretisch is maar getuigt van een diepdoorleefde drang naar het metafysische, gestuurd door een bewustzijn dat ver boven zichzelf uit torent. Artaud is tegelijkertijd een ziekelijk en eerlijk symptoom van zijn tijd, als een autonoom en authentiek denker. Hoewel hij zich met macht verzette tegen de opname in elke vorm van gemeenschapsleven, is hij er zich op hoogstindividuele wijze erg bewust van de maatschappelijke plaats die kunst en meer in het bijzonder theater inneemt. Vanuit het solitaire bewustzijn denkt hij als het ware een nieuw samenlevingsvorm uit, die men misschien beter zou kunnen omschrijven als een samenbelevingsvorm, omdat het hem niet zozeer te doen is om de interactie op menselijk niveau, maar veeleer om de herbronning en de herverbinding met het metafysische zelf van elk individu aan zich. Artaud leeft kunst, en geeft daarmee een voorbeeld van de ware levenskunst. [...]