Τι σημαίνει ελευθερία; αναρωτιόταν συχνά. Ακόμη κι αν ξεφύγεις από ένα κλουβί, πάλι δεν μπαίνεις σε κάποιο άλλο μεγαλύτερο;

Μετά τα οκτακόσια σκαλοπάτια ο Αρτιόμ έχασε πια το λογαριασμό. Τα πόδια του έγιναν σαν μολύβι, και το καθένα τους τώρα είχε το τριπλάσιο βάρος από τη στιγμή που άρχισαν την ανάβαση. Το δυσκολότερο ήταν να ξεκολλήσει τη φτέρνα του από το πάτωμα· σαν μαγνήτης αυτό την τραβούσε πίσω.

Ξέρω, ξέρω τι έπαθες, Πατρίδα τρελλή και ξεμυαλισμένη! Είναι
χρόνια και χρόνια που ξελαγιάστηκες! Σ' ατίμασαν αμέτρητα έθνη!
Έμεινε η ομορφιά σου, μα η καρδιά σου δεν είναι η πρώτη καρδιά·
και κάθεσαι τώρα και τα παχαίνεις αυτά τα θεριά. Το ξέρεις πως
θρέμματά σου δεν είναι, πως κόλλησαν απάνω σου καθώς ψώρα. Μα
δύναμη πια δεν έχεις τέτοιες ψώρες να ξετινάζης από τα στήθια
σου· και μήτε σε πειράζουν πια τώρα, αναίσθητη ρωμιωσύνη!

Τίποτε, τίποτε πια δε νοιώθεις, μήτε την ομορφιά σου δεν τηνε
νοιώθεις!

Άψυχο μάρμαρο έγεινες, άγαλμα κουτσουρεμένο, δίχως ψυχή!